Trong hoạt động xây dựng nhà ở, giấy phép xây dựng được xem là “tấm vé thông hành” bắt buộc để công trình được thi công hợp pháp. Tuy nhiên, không ít người vẫn lựa chọn xây dựng không có giấy phép với suy nghĩ thủ tục này rườm rà, tốn kém hoặc “xây tạm rồi hợp thức hóa sau”. Thực tế, chính sự chủ quan này đã khiến nhiều chủ đầu tư phải đối mặt với mức phạt nặng, bị đình chỉ thi công hoặc buộc tháo dỡ công trình. Để tránh rủi ro pháp lý, việc hiểu rõ quy định và nhờ sự hỗ trợ từ đơn vị tư vấn pháp lý chuyên nghiệp là bước đi khôn ngoan, giúp tiết kiệm thời gian, chi phí và đảm bảo công trình tuân thủ đúng luật.
Quy định pháp luật về việc xây dựng không có giấy phép
Theo Luật Xây dựng 2014 (sửa đổi 2020) và Nghị định 16/2022/NĐ-CP, mọi công trình trước khi khởi công đều phải nhờ dịch vụ cấp giấy phép xây dựng, trừ một số trường hợp đặc biệt như:
-
Công trình bí mật nhà nước hoặc công trình trong khu công nghiệp, khu chế xuất có quy hoạch chi tiết 1/500 đã được phê duyệt.
-
Nhà ở riêng lẻ tại nông thôn, khu vực chưa có quy hoạch đô thị và không nằm trong khu bảo tồn, di tích lịch sử.
Ngoài các trường hợp trên, mọi hành vi xây dựng không có giấy phép đều bị xem là vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng, có thể bị xử phạt tiền và buộc tháo dỡ phần công trình vi phạm.
Mức phạt khi xây dựng không có giấy phép
Đối với nhà ở riêng lẻ
Căn cứ Điều 16 Nghị định 16/2022/NĐ-CP, hành vi xây dựng không có giấy phép tại khu vực đô thị có thể bị phạt từ 60 triệu đến 80 triệu đồng. Nếu công trình đã hoàn thành, cơ quan chức năng có quyền yêu cầu tháo dỡ toàn bộ hoặc một phần công trình, trừ khi được xem xét cấp phép bổ sung.
Đối với công trình thương mại, dự án quy mô lớn
Các dự án nhà xưởng, khách sạn, trung tâm thương mại hoặc công trình có vốn đầu tư lớn nếu xây dựng không có giấy phép có thể bị phạt từ 120 triệu đến 1 tỷ đồng, tùy theo quy mô. Ngoài tiền phạt, chủ đầu tư có thể bị đình chỉ thi công, đồng thời phải chịu toàn bộ chi phí phá dỡ, khắc phục hậu quả.
Hình thức xử phạt bổ sung
Bên cạnh phạt tiền, cơ quan có thẩm quyền còn có thể:
-
Buộc dừng thi công ngay lập tức để khắc phục.
-
Yêu cầu nộp phạt chậm thi hành nếu tiếp tục vi phạm.
-
Tịch thu lợi nhuận phát sinh từ công trình vi phạm (nếu có).
Cách xử lý khi đã xây dựng không có giấy phép
Bước 1 – Tạm dừng thi công và rà soát hiện trạng
Khi phát hiện công trình xây dựng không có giấy phép, chủ đầu tư nên chủ động dừng thi công để tránh tăng mức phạt. Việc rà soát hiện trạng giúp xác định phần diện tích, kết cấu, vị trí vi phạm để có hướng khắc phục phù hợp.
Bước 2 – Liên hệ cơ quan chức năng để làm thủ tục hợp thức hóa
Chủ đầu tư cần làm việc với Phòng Quản lý đô thị hoặc UBND cấp quận/huyện để được hướng dẫn thủ tục xin phép bổ sung. Việc hợp thức hóa có thể được xem xét nếu công trình phù hợp quy hoạch và chưa vi phạm hành lang bảo vệ hạ tầng kỹ thuật.
Bước 3 – Xin giấy phép xây dựng bổ sung hoặc điều chỉnh hồ sơ thiết kế
Sau khi được chấp thuận, chủ đầu tư cần nộp hồ sơ xin giấy phép xây dựng bổ sung kèm các bản vẽ, chứng nhận quyền sử dụng đất, và ảnh chụp hiện trạng. Trường hợp công trình sai khác thiết kế, phải điều chỉnh hồ sơ để phù hợp thực tế.
Bước 4 – Nộp phạt và hoàn thiện giấy phép để tiếp tục thi công
Sau khi nộp phạt theo quyết định của cơ quan chức năng và được cấp phép bổ sung, chủ đầu tư có thể tiếp tục thi công hợp pháp. Việc hoàn thiện giấy phép giúp đảm bảo công trình không bị cưỡng chế hoặc xử lý hành chính về sau.
Tư vấn pháp lý giúp xử lý xây dựng không phép hiệu quả hơn
Đối với những người không rành thủ tục pháp luật, việc tự xử lý vi phạm có thể mất rất nhiều thời gian, công sức và dễ bị sai sót. Đơn vị tư vấn pháp lý chuyên nghiệp sẽ giúp bạn:
-
Kiểm tra tính hợp pháp của công trình.
-
Hướng dẫn chuẩn bị hồ sơ, giấy tờ cần thiết.
-
Đại diện làm việc với cơ quan chức năng.
-
Hỗ trợ xin cấp phép bổ sung hoặc điều chỉnh giấy phép nhanh chóng.
Nhờ kinh nghiệm và hiểu biết sâu về quy định xây dựng, các chuyên viên tư vấn giúp chủ đầu tư hợp thức hóa công trình đúng luật, đồng thời hạn chế tối đa rủi ro pháp lý và chi phí phát sinh.
Kinh nghiệm tránh vi phạm khi chuẩn bị xây dựng nhà
Để không rơi vào tình huống bị xử phạt khi xây dựng không có giấy phép thì bạn nên:
-
Chuẩn bị hồ sơ xin phép đầy đủ trước khi khởi công.
-
Kiểm tra quy hoạch khu đất, chỉ giới xây dựng và chiều cao cho phép.
-
Thuê đơn vị thiết kế – thi công uy tín, có năng lực pháp lý rõ ràng.
-
Tham khảo tư vấn chuyên môn từ đầu để đảm bảo công trình hợp pháp và an toàn.
Thực hiện đầy đủ các bước này giúp công trình không chỉ hợp pháp mà còn tiết kiệm thời gian, chi phí và tránh rắc rối về sau.
Kết luận
Xây dựng không có giấy phép không chỉ khiến chủ đầu tư chịu mức phạt cao mà còn tiềm ẩn rủi ro lớn về pháp lý và an toàn công trình. Việc nắm rõ quy định, hiểu cách xử lý và chủ động xin cấp phép bổ sung là điều cần thiết để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của bạn.
Nếu bạn đang gặp khó khăn trong việc hợp thức hóa công trình hoặc muốn đảm bảo hồ sơ xin phép đúng quy định ngay từ đầu, hãy để Jama Home đồng hành cùng bạn. Với đội ngũ tư vấn pháp lý am hiểu luật xây dựng và kinh nghiệm thực tế dày dạn, Jama Home cam kết hỗ trợ trọn gói – từ khâu chuẩn bị hồ sơ đến khi công trình được cấp phép hợp pháp, nhanh chóng và an toàn.
